Ngày 22-1, phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Ngân hàng TMCP Xây dựng Việt Nam (viết tắt VNCB, nay là Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Xây dựng Việt Nam - viết tắt CBBank), Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank), Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) chuyển sang phần tranh luận. Vụ án này còn được gọi là vụ án Phạm Công Danh và đồng phạm giai đoạn 2.

Mở đầu phần tranh luận, đại diện Viện KSND TPHCM giữ quyền công tố tại phiên tòa trình bày bản luận tội về hành vi phạm tội và đề nghị mức án đối với từng bị cáo.

Theo đó, năm 2013 và 2014, bị cáo Phạm Công Danh (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị VNCB, Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng Giám đốc Công ty TNHH Tập đoàn Thiên Thanh) cần có tiền để sử dụng nhưng không thể vay trực tiếp tại VNCB nên chỉ đạo lãnh đạo, nhân viên VNCB và nhân viên thuộc Tập đoàn Thiên Thanh sử dụng pháp nhân các công ty do Danh thành lập hoặc mượn pháp nhân, lập 29 hồ sơ khống đứng tên các công ty đó, vay vốn tại các ngân hàng Sacombank, TPBank, BIDV; đồng thời dùng tiền của VNCB gửi sang 3 ngân hàng này để cầm cố, bảo lãnh cho các khoản vay, sau đó bị các ngân hàng trên thu hồi nợ từ tiền gửi của VNCB với số tiền gần 6.127 tỷ đồng.

Toàn bộ số tiền các công ty vay từ 3 ngân hàng được Phạm Công Danh chỉ đạo sử dụng cho mục đích cá nhân.

Do các công ty này làm hồ sơ vay khống, không thực hiện theo phương án đã cam kết trong hợp đồng tín dụng nên không có tiền trả nợ. VNCB thực hiện việc bảo lãnh nhưng không yêu cầu cầm cố, thế chấp tài sản nên không thu hồi được tiền bảo lãnh từ các công ty đó, dẫn đến VNCB bị thiệt hại gần 6.127 tỷ đồng. 

Số tiền VNCB thất thoát đặc biệt lớn, hậu quả gây ra đặc biệt nghiêm trọng nên không thể áp dung các tình tiết giảm nhẹ mà cần phải tuyên mức án cao nhất của tội danh truy tố bị cáo.

Bị cáo Phan Thành Mai (nguyên Tổng Giám đốc VNCB) đã trực tiếp chỉ đạo các nhân viên VNCB tham gia vào các hoạt động bất hợp pháp để có được tiền cho Phạm Công Danh sử dụng. Bị cáo trực tiếp tham gia họp bàn, thống nhất ký Biên bản họp HĐQT đề ra chủ trương cấp tín dụng cho Phạm Công Danh thông qua các công ty của Phạm Công Danh vay tiền bằng các hồ sơ vay trái quy định của pháp luật.

Thực hiện theo sự chỉ đạo, bị cáo Mai chuẩn bị nguồn tiền, làm chủ tài khoản để ký hợp đồng tiền gửi, ký lệnh điều chuyển tiền, ký bảo lãnh cho các công ty vay tiền; đề xuất với Phạm Công Danh về việc phát hành trái phiếu Tập đoàn Thiên Thanh, Công ty Trung Dung trái pháp luật, thông qua Quỹ Lộc Việt bán, thế chấp trái phiếu đó lấy tiền cho Phạm Công Danh sử dụng...

 Bị cáo Trầm Bê (nguyên Phó Chủ tịch Thường trực HĐQT, Chủ tịch HĐTD Sacombank) biết bị cáo Phạm Công Danh cần tiền sử dụng nhưng không thể vay tiền trực tiếp tại VNCB được nên đã bàn bạc thống nhất cho Phạm Công Danh vay tiền.

Bị cáo Trầm Bê là người dẫn bị cáo Danh gặp bị cáo Phan Huy Khang (nguyên Tổng Giám đốc Sacombank) trao đổi về việc Phạm Công Danh vay hơn 1.800 tỷ đồng qua các công ty của Danh. Hồ sơ cho vay đều là các hồ sơ lập khống, các công ty vay vốn đều không có hoạt động kinh doanh nhưng phía Sacombank không thẩm định, không kiểm tra. Sau khi cho vay, Sacombank không theo dõi, bỏ mặc cho Phạm Công Danh sử dụng tiền vay trái quy định. Hành vi của bị cáo Trầm Bê tạo điều kiện cho bị cáo Phạm Công Danh có được tiền, sử dụng trái phép, gây thiệt hại cho VNCB. Công tố viên đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Trầm Bê mức án từ 5 đến 6 năm tù về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Từ sự giới thiệu của Trầm Bê, bị cáo Phan Huy Khang (nguyên Tổng Giám đốc Sacombank) đã bàn bạc cùng bị cáo Phạm Công Danh về việc Sacombank cho các công ty của Danh vay 1.800 tỷ đồng, tài sản đảm bảo là tiền gửi Ngân hàng Đại Tín (tiền thân của VNCB) chuyển sang.

Khi cấp dưới trình hồ sơ của các công ty, mặc dù hồ sơ cho vay đều là hồ sơ lập khống, các công ty vay vốn đều không có hoạt động kinh doanh nhưng bị cáo Khang cùng cấp dưới không thẩm định, không kiểm tra sau khi cho vay, bỏ mặc cho Phạm Công Danh sử dụng tiền vay trái quy định.

Việc bị cáo cho rằng Phạm Công Danh có thể vay tiền tại Sacombank, tài sản bảo đảm là bất động sản hoặc tiền gửi là nhận thức chưa đầy đủ quy định của Luật Tổ chức tín dụng. Theo quy định, VNCB không được bảo lãnh cho các công ty của Phạm Công Danh vay tiền, và Sacombank cũng không được cho những công ty này vay tiền. Công tố viên đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Phan Huy Khang mức án từ 4 đến 5 năm tù về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

42 bị cáo đồng phạm khác bị đề nghị mức án từ 3 năm cải tạo không giam giữ đến 13 năm tù về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” (chưa tổng hợp với hình phạt tại bản án số 30/2017/HSPT ngày 24-1-2017 của TAND Cấp cao tại TPHCM đã có hiệu lực pháp luật đối với một số bị cáo).

Trong quá trình điều tra, Viện KSND Tối cao đã có yêu cầu về việc thu hồi số tiền 6.126,8 tỷ đồng cho VNCB để khắc phục hậu quả. Tuy nhiên, Cơ quan Cảnh sát Điều tra - Bộ Công an chưa thực hiện việc này. Công tố viên giữ nguyên quan điểm của viện kiểm sát, tiếp tục đề nghị HĐXX tuyên thu hồi hơn 6.126,8 từ Sacombank, TPBank, BIDV để trả cho CBBank. Bị cáo Phạm Công Danh và các bị cáo đồng phạm có trách nhiệm liên đới bồi thường số tiền này cho Sacombank, TPBank, BIDV.

Ngoài ra, công tố viên cũng phát biểu: kết quả thẩm vấn công khai tại phiên tòa cho thấy nếu không có hành vi trái pháp luật của những người có trách nhiệm tại 4 ngân hàng VNCB, Sacombank, TPBank, BIDV thì bị cáo Phạm Công Dnah và đồng phạm không thể thực hiện hành vi phạm tội. Từ đó, công tố viên đề nghị HĐXX kiến nghị Cơ quan cảnh sát Điều tra – Bộ Công an và Viện KSND Tối cao tiếp tục điều tra làm rõ, có căn cứ để xử lý theo pháp luật đối với những cá nhân có trách nhiệm tại 4 ngân hàng trên.

ÁI CHÂN